کفش‌های ایمنی به شما این امکان را می‌دهند که بدون از دست رفتن راحتی، به شکلی ایمن کار کنید. امروزه اکثر محیط‌های کاری نیازمند توجهی ویژه هستند و به این دلیل شرکت‌ها بیش از قبل، باید استانداردهایی را رعایت کنند که استفاده از کفش‌های ایمنی در آن‌ها ضروری است.
در این راهنما به شما کمک می‌کنیم که کفش‌های ایمنی مناسب را انتخاب کنید. معیارهای انتخاب دقیق و مفصل در مورد محیط کار و موقعیت شما در شرکت، در ادامه‌ی این مطلب آمده است.
چطور کفش‌های ایمنی مناسب را انتخاب کنیم؟
برای انتخاب کفش‌های ایمنی، باید چندین معیار را در نظر بگیرید، که فقط به ایمنی شخصی مرتبط نمی‌شوند، همچون سطح حفاظت و سطح حفاظتی مورد انتظار، بلکه ظاهر و راحتی هم معیارهای مهمی برای افرادی است که می‌خواهند کفش‌های ایمنی را بپوشند؛ مواردی مثل جنس و متریال و شکل کفش‌ها. اگر در اروپا هستید، باید اطمینان حاصل کنید که کفش‌هایی انتخاب کنید که دارای نماد CE باشند. همچنین باید تایید کنید که کفش‌های منتخب، پاسخگوی نیازهای ایمنی مورد نیاز کسب و کار شما باشد. برای کفش‌های ایمنی، استاندارد EN ISO 20345:2011 معیارهای مختلف را برای حفاظت مورد نیاز شما تعریف می‌کند. دقت کنید که کفش‌های ایمنی، حفاظتی و کفش‌های کار را با یکدیگر اشتباه نگیرید. همچنین حضور محافظ انگشت را هم باید در نظر بگیرید، مثلا:
کفش‌های ایمنی PFANNER S3
کفش‌های ایمنی EN ISO 345: دویست ژول مقاومت در برابر ضربه به انگشتان.
کفش‌های حفاظتی EN ISO 346: صد ژول مقاومت در برابر ضربه به انگشتان.
کفش‌های کار EN ISO 347: بدون محافظ انگشت.
معیارهای اصلی انتخاب
* جنس و متریال.
* نوع حفاظت.
* استانداردها.
* راحتی.
چرا کفش‌های ایمنی بپوشیم؟
هفت درصد از جراحات در محل کار، آسیب به پا هستند. کفش‌ها باید توسط کارفرما تامین، نگهداری و تعویض شود. کارمندان و کارگران در موقع کار یا ورود در قسمت‌های پرخطر، باید این کفش‌ها را بپوشند. اگر کارفرما، کفش ایمنی مناسب را در اختیار هر کارمند خود قرار ندهد، مسئولان بازرسی می‌توانند کارفرما را جریمه کنند.
کفش‌های ایمنی معمولا به شکلی طراحی شده‌اند که از پاهای کاربر محافظت کنند، اما کفش‌های ESD همچنین از قطعات الکترونیکی در برابر تخلیه الکترواستاتیکی نیز محافظت می‌کنند.
قوانین و مقررات کار کشور خود را مطالعه کنید. معمولا در اکثر کشورها، طبق قانون اجباری است که در محیط‌های پرخطر کاری، کفش‌های ایمنی پوشیده شود.
کدام کفش‌های ایمنی را انتخاب کنیم؟
کفش‌های ایمنی منتخب شما، بستگی به سطح حفاظت مورد نیاز شما دارد و البته باید معیارهایی مثل راحتی، زیبایی و قیمت را هم در نظر بگیرید.
تمام کفش‌ها که سازگار با EN ISO 20345:2011 هستند، دارای محافظ انگشت ضد خُرد شدن هستند که می‌تواند در برابر ۲۰۰ ژول ضربه مقاومت کند. کفش‌های ایمنی همچنین باید ضد سُر خوردن روی زمین‌های صیقلی و روغنی در محیط‌های صنعتی باشند و کف کفش‌ها باید در برابر هیدروکربن مقاوم باشد. شاید نیاز باشد بررسی کنید ببینید کف کفش‌های مورد نظر ضد سوراخ شدگی هستند یا خیر؛ به خصوص برای کارگاه‌های مکانیکی، ضد استاتیک به خصوص برای کارگاه‌هایی با تخلیه‌ی الکترواستاتیکی، یا پیشگیرنده‌ی آتش، مثلا برای کارگاه‌های جوشکاری. این کفش‌ها همچنین مقاومت خوبی در برابر استهلاک دارند تا جلوی استهلاک زودهنگام را بگیرد.
زمانی که این مسائل اساسی و مهم حفاظتی تعیین شد، حال باید سراغ معیار راحتی کفش بروید و ببینید کارمندان می‌توانند کفش‌های ساق کوتاه بپوشند یا لازم است کفش‌های ساق بلند بپوشند. سپس می‌توانید تصمیم بگیرید که این کفش‌ها بهتر است چرمی باشند یا پارچه‌ای یا این که نیاز است از جنس پلیمری ساخته شوند تا ضد آب بودن آن‌ها تضمین شود.
جنس انتخاب شده معمولا وزن کفش را تعیین می‌کند: هر چقدر متریال سبک‌تری باشد، پوشیدن کفش راحت‌تر خواهد بود. یک مساله ی مهم دیگر که باید در نظر بگیرید، نوع متریال استفاده شده در بخش حفاظت انگشت است.
معمولا کفش‌های ایمنی مقداری بزرگ هستند، اما نباید کفش‌های کوچک‌تر انتخاب کنید چون تولیدکنندگان انتظار دارند که این کفش‌ها برای راحتی بیشتر کاربر، با جوراب‌هایی ضخیم پوشیده شود.
نمونه‌ای از کفش‌های ایمنی ضد سوراخ شدگی Jalas
انواع مختلف محافظت‌ها برای کفش‌های ایمنی:
* ضد سوراخ شدگی.
* ضد خوردگی.
* ضد سُر خوردگی.
* آنتی استاتیک.
* پیشگیرنده‌ی آتش.
بیشتر بخوانید: سنسور فشار چیست؟ چگونه سنسور فشار مناسب انتخاب کنیم؟
بیشتر بخوانید: انتخاب روتاری یونیون مناسب
بیشتر بخوانید: راهنمای انتخاب چرخ صنعتی (Caster)
هنجارها و استانداردهای کفش‌های محافظتی، ایمنی و کار
کفش‌های ایمنی باید استاندارد EN ISO 20345 را تامین کنند که نیازمند این موارد است:
- مقاوم در برابر ضربه ۲۰۰ ژول در جلوی کفش.
- کف ضد سُر خوردن روی سطوح صنعتی صیقلی و روغنی (XPS 73012).
- بخش بسته‌ی پشته‌ی کفش.
استاندارد EN ISO 20345 به چند مورد مختلف دسته‌بندی می‌شود که با این حروف نمایش داده می‌شود:
نمونه‌ای از کفش ایمنی Lotto Works S3
- A: کفش آنتی استاتیک.
- Fo: کف مقاوم هیدروکربن.
- E: جذب انرژی از پاشنه و کف.
- P: کف مقاوم در برابر سوراخ شدگی.
- Wru: بخش بالایی کفش مقاوم در برابر نفوذ آب و جذب آب.
- Wr: کفش‌های مقاوم در برابر آب.
کفش‌های ایمنی سازگار با EN ISO 20345:
| دسته‌بندی‌های EN ISO 20345: | A | FO | E | P | WRU | WR |
| SB | ||||||
| SBF | X | |||||
| S1 | X | X | X | |||
| S1P | X | X | X | X | ||
| S2 | X | X | X | X | ||
| S3 | X | X | X | X | X | |
| S4 (S2 + متریال‌های پلیمری) | X | X | X | X | X | |
| S5 (S3 + متریال‌های پلیمری) | X | X | X | X | X | X |
سطوح محافظتی که در ادامه ذکر می‌شود در دسته‌بندی بالا وارد نمی‌شوند، اما توسط استاندارد EN ISO 20345 تعریف شده‌اند:
- Hro: سطح بیرونی کف مقاوم در برابر گرما.
- Hi: کف عایق شده در برابر گرما.
- Ci: کف عایق شده در برابر سرما.
- C: کف با مقاومت الکتریکی کمتر از ۱۰۰ کیلووات.
- CR: کف مقاوم در برابر بریدگی.
- ESD: کفش‌های خارج‌کننده‌ی الکترواستاتیک (EN ISO 61340-4-3:2001).
- SRA: کف ضد سُر خوردن روی سرامیک با مایع آب صابون رقیق.
- SRB: کف ضد سُر خوردن روی فولاد با گلیسرول.
- SRC: کف ضد سُر خوردن روی سرامیک با مایع آب صابون رقیق و فولاد با گلیسرول.
اگر در کسب و کار شما، خطر افتادن اشیای سنگین وجود ندارد، بهتر است سراغ کفش‌های حفاظتی یا کفش‌های کار بروید که به جز محافظت از جلوی پا، سطح محفاظتی یکسانی را ارائه می‌کنند و همچنین راحت‌تر و ارزان‌تر از کفش‌های ایمنی هستند.
کفش‌های کار سازگار با EN ISO 20347:
| کفش‌های کار EN ISO 20347 | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | سطح محافظتی |
| چکمه‌های محافظتی | X | X | ||||
| پشت بسته | X | X | X | X | X | |
| کف مقاوم هیدروکربن | X | X | X | X | X | FO |
| آنتی استاتیک | X | X | X | X | X | A |
| پاشنه جذب ضربه و انرژی | X | X | X | X | X | E |
| بخش بالایی کفش مقاوم در برابر نفوذ و جذب آب | X | X | WRU | |||
| کف ضد سوراخ شدگی | X | X | P | |||
| مقاومت الکتریکی پایین‌تر از ۱۰۰ کیلووات | C |
کفش‌ها همچنین می‌توانند سازگار با EN ISO 20346 باشند که ۱۰۰ ژول مقاومت در بخش جلویی کفش دارند. در این مورد، به این‌ها، کفش‌های محافظتی گفته می‌شود.
چه نوع کفش‌هایی برای محیط کاری من مناسب است؟
کفش‌های ایمنی باید در تمام صنایعی که خطر آسیب دیدگی پا وجود دارد، پوشیده شوند. شما باید تعیین کنید که برای محیط کار شما، چه نوع کفشی مورد نیاز است.
برای کارهای داخلی و خارجی، مثلا برای کار در سایت‌های ساختمان‌سازی و در معادن، بهتر است کفش‌های S3 را انتخاب کنید یا اگر محیط به شکل منظم سیل و آبگیری می‌شود، شاید بهتر باشد S5 را انتخاب کنید.
در صنایع کشاورزی – غذا، عموما کارها در محیط داخلی و خشک انجام می‌شود. در این مورد می‌توانید از کفش‌های ایمنی S1 استفاده کنید یا اگر احتمال سوراخ شدن کف کفش وجود دارد، کفش‌های S1P را انتخاب کنید. بر اساس نوع پوشش کف، شاید نیاز باشد کفش‌های ضد سُر خوردن همچون SRA یا SRB را انتخاب کنید، یا کف‌های عایق در برابر گرما یا سرما. به خصوص در صنعت شیمی، باید به کارمندان کفش‌های ایمنی ارائه کنید، مثلا برای دوری از خطرات احتمالی مرتبط با مواد استفاده شده. در این موارد می‌توانید S1 را انتخاب کنید یا اگر خطر اسپری وجود دارد S2.
در سایت‌های ساخت و ساز، معمولا کفش‌های S1 و S1P حفاظت ضروری را تامین می‌کنند، اما شما باید نوع محافظت را با خطرات خاص کاری خود هماهنگ کنید.
در صنعت خودروسازی، کفش‌ها باید با خطرات مشخص کاری هماهنگ باشند، همچون خطرات جوشکاری. در این مورد مثلا می‌توانید کفش‌های S1 را انتخاب کنید که در دسته‌بندی Hro هم می‌گنجند.
کاربردهای اصلی کفش‌های ایمنی
* سایت‌های ساخت و ساز و معادن.
* صنعت کشاورزی – غذا.
* آزمایشگاه.
* صنعت خودروسازی
بیشتر بخوانید: انتخاب سوییچ شبکه مناسب
بیشتر بخوانید: انتخاب لیفتراک مناسب
