چرخهای صنعتی و ساده، به منظور تسهیل جا به جایی بار (انسان، ماشینآلات، پلتها، قطعات و …) روی تجهیزات حمل بار مثل واگن و سکوها نصب میشوند.
چند نوع چرخ وجود دارد (ثابت و چرخشی) و از جنس و متریالهای مختلفی ساخته میشوند و در ابعاد مختلفی هم عرضه میشوند. عموما چرخها شامل قطعاتی هستند که از پلاستیک، فلز، لاستیک و پلیاورتان ساخته میشوند.
تمام صنایع از تجهیزاتی استفاده میکنند که روی چرخها سوار میشوند، مثلا برداشتن سفارشات و یا قطعات متحرک در یک خط تولید.
چطور چرخ ها را انتخاب کنیم؟
برای انتخاب چرخ مناسب، باید این موارد را مشخص کنید:
وزن بار مورد نظر:
برای این که ظرفیت بار را برای استفاده ی ایمن از چرخها تعیین کنید، ۳۰ درصد از وزن کل بار را به آن اضافه کنید و تقسیم بر ۳ کنید. اگر احتمال این وجود دارد که موقع جا به جایی، بار مورد نظر سقوط کند، به جای ۳۰ درصد از ضریب ۳۰۰ درصد استفاده کنید.
سرعتی که تجهیزات چرخدار شما باید با آن حرکت کنند:
زمان حرکت چرخها در یک سرعت خاص باید در نظر گرفته شود. همیشه حداکثر سرعت، حداکثر بار و حداکثر زمان را در نظر بگیرید تا استفاده از چرخها ایمن باشد.
نوع سطحی که چرخها روی آن حرکت میکنند:
این سطح، خیس است یا خشک؟ جنس آن بتن است یا…؟ همچنین آیا این سطح کاملا صاف است یا ناهموار؟
شرایط محیطی:
باید از قبل بدانید که چرخ شما در محیط داخلی (دمای اتاق) یا خارجی (دمای بالا یا پایین) استفاده میشود و این که آیا خطر و ریسک رطوبت یا انفجار وجود دارد یا خیر.
از چه نوع چرخی استفاده کنیم: ثابت یا چرخشی؟
نوع چرخشی (Swivel):
این نوع چرخها به شکلی طراحی شدهاند که ۳۶۰ درجه بچرخند. این چرخها روی یک پنجه نصب میشوند که میچرخد و در نتیجه میتوانند به هر جهتی بچرخند. این نوع چرخها با ترمز و بدون ترمز عرضه میشوند. مزیت این نوع چرخ، طراحی آنها است که باعث میشود بتوانند به جهت مورد نظر بچرخند. از طرفی، در سرعتهای بالا، این چرخها ثبات و پایداری کمتری دارند و در نتیجه بار آنها نیاز به پایداری کمتری خواهد داشت.
نوع ثابت (Fixed):
این نوع چرخها روی یک پنجه ثابت نصب میشوند و در نتیجه فقط میتوانند در یک جهت مستقیم حرکت کنند. عالیترین مزیت این چرخها این است که نسبت به نوع چرخشی، هدایت آنها ثبات و پایداری بالاتری دارد، به خصوص وقتی که سرعت حرکت بیشتر شود.
نحوه قرار دادن و پیکربندی چرخها
نوع پیکربندی | ویژگی ها | مزایا |
دو چرخشی دو ثابت |
رایجترین چیدمان. برای بارهای سنگین. برای فواصل طولانی. |
قیمت مناسب. پایداری بیشتر در حرکت مستقیم. |
چهار ثابت |
بار سبک برای استفاده روی رمپها توصیه نمیشود. |
قرارگیری اقتصادی. |
چهار چرخشی | مناسب کاربردهایی که نیازمند حرکت عمودی است. | چیدمان انعطافپذیر. |
دو چرخشی. دو ثابت (الگوی لوزی). |
برای استفاده روی رمپها توصیه نمیشود. | هدایت آسان. |
چهار چرخشی. دو ثابت. |
مناسب بارهای بسیار سنگین. مناسب سفرهای طولانی. |
دو چرخ ثابت اجازه میدهند که بار روی چهار چرخشی، توزیع شود. |
بیشتر بخوانید: انتخاب باتری مناسب
بیشتر بخوانید: انتخاب میکسر بتن (بتونیر)
بیشتر بخوانید: انتخاب دوزینگ دیسپنسر مناسب
چه جنسی را انتخاب کنیم؟
عموما این چند جنس در بازار وجود دارد:
٭ چرخهای لاستیکی: پلاستیک سفت شبه-ارتجاعی، پلاستیک مصنوعی و پلاستیک سفت به شدت ارتجاعی.
٭ چرخهای نایلون پلیآمید.
٭ چرخهای پلیاورتان تزریق شده.
٭ چرخهایی با تایر بادی.
انتخاب جنس چرخ، به معیارهای متنوعی بستگی دارد:
٭ حداکثر بار (وزن بار و وزن تجهیز).
٭ سطحی که چرخ روی آن حرکت میکند (کف ناهموار یا آسیب دیده، حضور موادی مانند روغن یا چربی و …).
٭ نیروی مورد نیاز برایش شروع حرکت و هل دادن و کشیدن.
٭ راحتی کاربر.
٭ سرعت حرکت.
٭ تحمل ضربه و لرزش.
٭ میزان نویز و سر و صدا.
در جدول زیر، انواع متریالها و ویژگیهای اصلی آنان را توضیح دادیم:
جنس | ظرفیت بار | هدایتپذیری | نیروی مورد نیاز برای حرکت | راحتی کاربر | تحمل ضربه |
پلاستیک سفت شبه-ارتجاعی |
خوب |
بسیار خوب روی سطوح ناهموار. مقاومت متوسط در برابر روغن. |
کم |
بسیار خوب
بسیار کمصدا |
بسیار خوب |
پلاستیک مصنوعی | خوب | خوب روی سطوح ناهموار.
مقاومت متوسط در برابر روغن. |
متوسط |
خوب کمصدا |
متوسط |
پلاستیک سفت به شدت ارتجاعی | خیلی خوب | بسیار خوب روی سطوح ناهموار.
مقاومت متوسط در برابر روغن. |
کم | بسیار خوب
بسیار کمصدا |
بسیار خوب |
نایلون پلیآمید |
خیلی خوب |
بد روی سطوح ناهموار. مقاومت بالا در برابر روغن. |
بسیار کم |
متوسط
بسیار پر سر و صدا |
بد |
بادی (پنوماتیک) |
پایین |
بسیار خوب روی سطوح ناهموار مقاومت متوسط در برابر روغن |
بسیار زیاد |
بسیار خوب بسیار کمصدا |
بسیار خوب |
پلیاورتان تزریق شده |
خیلی خوب |
بسیار خوب روی سطوح ناهموار مقاومت بسیار بالا در برابر روغن |
بسیار کم |
بسیار خوب کمصدا |
خوب |
چه نوع یاتاقانی انتخاب کنیم؟
چند نوع مختلف یاتاقان ضد اصطکاک وجود دارد، ما سه نوع را این جا توضیح میدهیم.
یاتاقان اسلایدی یا یاتاقان ساده.
٭ این سادهترین نوع یاتاقان است.
٭ از جنس پلیآمید ساخته میشود و اصلا نیازی به نگهداری و رسیدگی ندارد. همچنین در برابر خوردگی و ضربه نیز مقاوم است.
٭ یاتاقان اسلایدی مناسب تجهیزاتی است که برای حرکت منظم طراحی نشدهاند.
بلبرینگ
٭ این نوع دو حلقه دارد که بین آنها توپ فولادی حرکت میکند.
٭ به شکل جفت جفت استفاده میشوند.
٭ فقط میتوانند بارهای مدور را حمل کنند.
٭ توانایی حرکت مناسبی برای بارهای سنگین و سرعتهای بالا فراهم میآورند.
یاتاقان غلتکی
٭ در صنعت، این نوع یاتاقان از همه رایجتر است.
٭ این نوع بلبرینگ ندارد اما غلتکهایی در محفظه دارد.
٭ اگر میخواهید بارهای سنگین را در فواصل زمانی طولانی حمل کنید، این نوع یاتاقان مناسب شماست.
٭ این نوع یاتاقان مقاوم است و نیاز به نگهداری و رسیدگی کمی دارد.
بیشتر بخوانید: انتخاب واحد توان هیدرولیک مناسب
بیشتر بخوانید: انتخاب کمپرسور خنککننده مناسب