کاربرد اصلی اتاق یا اتاقک رنگ، جلوگیری از خروج مواد خطرناک و مضر همچون اسپری رنگ و ترکیبات آلی فرار (VOCها) و همچنین جلوگیری از انتشار دود، مواد شیمیایی، گازها و بخار در محیط کارگاه یا خارج از آن است. علاوه بر محافظت از محیط زیست، پیروی از قوانین و مقررات محلی و تضمین ایمنی کارکنان و مراکز خود، محدود کردن فرآیند رنگ‌آمیزی به اتاق رنگ، باعث می‌شود که کیفیت رنگ‌آمیزی هم بالاتر برود و آلاینده‌ها (همچون گرد و غبار) در رنگ شما وارد نشوند.
چطور یک اتاق رنگ انتخاب کنیم؟
برای انتخاب یک اتاق رنگ مناسب، باید ابعاد قطعات یا محصولاتی که می‌خواهید رنگ کنید را بدانید و اتاقی که انتخاب می‌کنید به حدی بزرگ باشد که بتوانید این قطعات را در آن رنگ کنید. همچنین باید اطمینان حاصل کنید که به اندازه ی کافی فضا و هوا در اتاق شما وجود دارد.
بعد از این که ابعاد را انتخاب کردید، باید بر اساس نوع فرآیند و کاربرد مورد نظر، نوع فیلتر را انتخاب کنید:
کاربردهای مایع عموما برای اتاق رنگ، از یک فیلتر خشک با یک فن خروجی استفاده می‌کنند که رنگ اضافه را به داخل مخزن فیلتر می‌کشد، این فیلتر داخل دیوارهای اتاق یا در کف آن قرار دارد و ذرات را به خود می‌گیرد.
کاربردهای مرتبط با فرآیندهای پودر عموما به چندین لایه فیلتر نیاز دارند، در نهایت به یک فیلتر بگ‌هاوس (Baghouse یا کیسه‌ای) و یا یک پودر جمع‌کن (powder collector) ختم می‌شود، که نیازی به تخلیه‌ی هوا به خارج از ساختمان یا کارگاه ندارد.
ساختار اتاق رنگ به چه شکل است؟
اتاق رنگ Nova Verta
اتاق رنگ، اتاقی دارای تهویه است و اگر نیاز باشد، فضایی دارای گرمایش است که این امکان را فراهم می‌کند که رنگ‌کارها در شرایطی ایمن و بهداشتی، مطابق با قوانین و مقررات جاری رنگ‌آمیزی کنند. یک اتاق رنگ ممکن است باز یا بسته باشد؛ ابعاد اتاق رنگ به قطعاتی بستگی دارد که می‌خواهیم رنگ کنیم. اتاق‌های رنگ مختلف برای کاربردها و صنایع مختلف همچون خودروها، کاربردهای صنعتی و غیره وجود دارد.
یک اتاق رنگ از این بخش‌ها تشکیل شده است:
- ساختار و چیدمانی از پنل‌ها که هوا را عبور می‌دهند.
- یک واحد فن موتوردار که هوای آلوده شده به بخارهای رنگ اسپری شده را تخلیه کند. این واحد فیلترهای به خصوصی دارد.
- یک دودکش استخراج که هوا را به بیرون از ساختمان هدایت می‌کند.
- یک تابلوی کنترل الکتریکی خاص که اتاق را کنترل می‌کند.
چطور ابعاد اتاق رنگ را انتخاب کنیم؟
باید ابعاد بزرگ‌ترین قطعه‌ای را که می‌خواهید رنگ کنید در نظر بگیرید، که شامل رکینگ، پالت و ترولی هم می‌شود. سپس حداقل ۶۰ سانتی‌متر (دو فوت) به ارتفاع و یک و نیم متر (پنج فوت) به طول و عرض اضافه کنید تا ابعاد اتاق مورد نظر خود را به دست آورید.
اگر می‌خواهید همزمان چند قطعه را رنگ‌آمیزی کنید، حدود ۹۰ سانتی‌متر (سه فوت) فضا بین قطعات در نظر بگیرید.
بیشتر بخوانید: چگونه شیر برقی مناسب را انتخاب کنیم؟
بیشتر بخوانید: سنسور القایی چیست؟ (+ ۴ نکته مهم برای انتخاب سنسور مناسب)
چند نوع سیستم تهویه برای اتاق‌های رنگ وجود دارد؟
تهویه‌ی خوب، برای حفظ سلامتی کارکنان و اپراتورهای شما حیاتی است، همچنین تهویه‌ی خوب در نتیجه‌ی نهایی فرآیند رنگ‌آمیزی نیز موثر است. یک اتاق رنگ خوب به شکل پیوسته، هوای بیرون را با عبور از فیلتر و به شکل تمیز و تصفیه شده دریافت می‌کند و هوای آلوده را تخلیه می‌کند. سیستم تهویه هوا شامل یک فن تهویه و یک فن خروجی (اگزوز) می‌شود.
برای این که تعیین کنید بهترین جریان هوای ممکن برای تهویه مناسب اتاق شما چیست، باید به دقت قطعاتی را که می‌خواهید رنگ‌آمیزی کنید بررسی کنید: شکل و وزن قطعات در تصمیم شما موثر هستند.
جریان هوا می‌تواند در جهاتی مختلف در حرکت باشد:
جریان هوای عمودی: جریان عمودی از فیلتر سقفی به گریتینگ (صفحات مشبک گون فلزی).
مزایا: مزیت اصلی تمیزی آن است. هوا از دور شیء مکش شده و از سمت پایین خارج می‌شود. رنگ‌های مازاد اسپری شده و آلاینده‌ها به سمت پایین می‌روند و از اشیا دور می‌شوند. ریسک آلایندگی کاهش پیدا می‌کند و شخص رنگ‌کار کمتر در معرض آلاینده‌ها قرار می‌گیرد. عموما رنگ انجام شده بهتر خشک می‌شود و نیاز به اصلاح رنگ و پولیش‌کاری، کمتر می‌شود.
معایب: برای عملکرد این سیستم، نیازمند تونل یا حفره (چال) هستید، در غیر این صورت باید اتاق را بالاتر از سطح کف نصب کنید، که هزینه‌ها را به شکل قابل توجهی بالا می‌برد.
جریان هوای مورب: جریان مورب از فیلتر سقفی به دیوار مکش یا چند بخش گریتینگ.
مزایا: گردش هوا به شکلی منظم و یک دست‌تر دور اشیا انجام می‌شود. رنگ‌های مازاد اسپری شده و آلاینده‌ها به سمت بالا کشیده می‌شوند و از اشیا دور می‌شوند. به علاوه، اتاق نیازی به شفت‌های بتنی ندارد، در نتیجه از هزینه‌ها کاسته می‌شود.
معایب: این اتاق‌ها به دلیل روش ساخت و ساز به کار رفته، به شدت گران‌قیمت هستند. از طرف دیگر، این اتاق‌ها نیازی به تونل یا چال یا طبقات آسانسوری ندارند.
جریان هوای افقی: جریان از جعبه‌ی تغذیه به دیوار مکش. مزایا و معایب این سیستم مشابه جریان هوای مورب است.
جریان هوای متقاطع (Cross): هوا از درهای اصلی کارگاه وارد می‌شود و خروجی هوا از دیوارهای پشتی است. هوا مستقیما به محلی ارسال می‌شود که قرار است رنگ شود.
مزایا: این اتاق‌ها مقرون به صرفه هستند چون برای ساخت آن‌ها، به مواد و مصالح و تلاش کمی نیاز است.
معایب: جریان هوا مسیری خطی را روی اشیا طی می‌کند. آلاینده‌ها احتمال دارد که روی قطعات در حال رنگ‌آمیزی بشینند چون برای خروج از اتاق، باید فاصله‌ی بیشتری را طی کنند. اپراتور و کارگران نیز در جریان هوا تداخل ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود در برخی نقاط رنگ بیش از حد خواهد بود.
اتاق رنگ Belmeko
انواع تهویه:
٭ جریان هوای عمودی.
٭ جریان هوای مورب.
٭ جریان هوای افقی.
٭ جریان هوای متقاطع.
چه نوع سیستم گرمایشی می‌توان در اتاق‌های رنگ استفاده کرد؟
قبل از آن که یک اتاق رنگ بخرید، مهم است که به سیستم گرمایش نیز فکر کنید چون معمولا ارتقا و سفارشی‌سازی کردن ارزان‌ترین اتاق‌های رنگ، از همه گران‌تر تمام می‌شود.
اتاق‌هایی که جریان هوای افقی دارند نمی‌توانند گرمایش داخلی داشته باشند.
نصب سیستم گرمایش در اتاق‌هایی با جریان هوای متقاطع، نیازمند بازسازی و تغییرات گسترده است و یک سیستم بازیافت گرما در برخی از این اتاق‌ها می‌تواند گران تمام شود. بهتر است قبل از خرید اتاق، گرمایش را هم در نظر گرفته باشید.
اتاق‌هایی را که جریان هوای عمودی دارند راحت‌تر می‌توان تغییر داد و یک منبع گرمایش به آن‌ها افزود. البته شاید بازیافت گرما از این نوع اتاق‌ها گران‌تر و پیچیده‌تر باشد، چون خروجی در انتهای اتاق است و ممکن است نیاز به نصب داکت‌های بیشتر باشد.
اگر تصمیم گرفتید یک اتاق بدون گرمایش بخرید، پیرامون اتاق، فضایی خالی در نظر بگیرید که شاید بعدها سیستم گرمایش هم نصب کردید. همچنین اطمینان حاصل کنید که ساختمان شما منبع تغذیه و برق مورد نیاز را دارد و شهر شما به شما اجازه افزودن سیستم گرمایش را می‌دهد. اگر حجم قطعاتی که می‌خواهید رنگ کنید بزرگ است، توصیه می‌کنیم سیستم بازیافت گرما را در نظر داشته باشید چون باعث صرفه‌جویی قابل توجهی خواهد شد.
چه نوع روش فیلتراسیونی برای اتاق رنگ خود انتخاب کنیم؟
در یک اتاق رنگ، مهم است که هوا فیلتر و تصفیه شود، چون هوا به شکل پیوسته به اتاق وارد شده و از آن خارج می‌شود. وجود فیلتر برای دستیابی به نتیجه ی خوب رنگ‌آمیزی و همچنین محافظت از محیط زیست، ضروری است. مهم است که به شکل پیوسته، فیلترهای اتاق خود را بررسی کنید تا از عملکرد صحیح آن‌ها مطمئن شوید.
چندین نوع مختلف فیلتر برای سیستم فیلتراسیون وجود دارد:
پیش‌فیلترها (Pre-filters): این فیلترها جلوی فن نصب شده و تصفیه‌ی هوای ورودی را تضمین می‌کنند.
فیلترهای استخراج (Extraction filters): این فیلترها روی کف مشبک (جریان عمودی یا مورب) یا روی دیوارهای کناری (جریان مورب یا افقی) نصب می‌شوند. این فیلترها رنگ‌های اضافه اسپری شده و دیگر پسماندها را به خود می‌گیرند.
فیلترهای خروجی (Output filters): این نوع فیلترها در تمام اتاق‌های رنگ وجود ندارند. این فیلترها، هوای خروجی را تصفیه می‌کنند. بسته به محصول و تناوب رنگ‌آمیزی شما، ممکن است بخواهید یا لازم باشد این نوع فیلتر را نصب کنید یا نکنید.
همچنین فیلترهای با عملکرد بالا (high-performance) نیز وجود دارد که به شکل ویژه برای اتاق‌های رنگ اسپری طراحی شده‌اند و کاربرد آن‌ها این است که اجازه ندهند کارگران ناخواسته پودرها را ببلعند یا تنفس کنند.
استاندارد ایمنی فعلی برای اتاق‌های رنگ چیست؟
هر کشور و منطقه‌ای، هنجارها و استانداردهای مخصوص به خود را دارد، پس مهم است که قبل از خرید اتاق رنگ، مقررات مربوط به منطقه و کشور خود را مطالعه کنید. به طور مثال سازمان اداره ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا (OSHA) چندین نیازمندی و مقررات خاص در این زمینه دارد.
استانداردهای عمومی ایمنی الزامی برای اتاق‌های رنگ عبارتند از:
٭ تهویه توسط یک یا چند فن.
٭ وجود یک سیستم فیلتراسیون خشک هوا یا سیستم تصفیه هوا.
٭ وجود دستگاه‌های اندازه‌گیری و نظارت.
٭ وجود تجهیزات اطفای حریق.
٭ وجود سیستم هشداردهنده.
سیستم جدید اتاق‌های رنگ: اتاق‌های متصل
درست مثل بسیاری از حوزه‌های دیگر، در حال حاضر اتاق‌های رنگی در بازار وجود دارد که شامل یک سیستم متصل هستند. اپراتور می‌تواند با استفاده از یک صفحه لمسی، بر کار نظارت کند. مدیر کارگاه نیز می‌تواند کار را به شکل بلادرنگ (real time) زیر نظر داشته باشد. مدیر نه تنها می‌تواند بر تولید و رنگ‌آمیزی نظارت کند، بلکه می‌تواند پارامترهای اتاق را نیز زیر نظر بگیرد، مواردی همچون دما، رطوبت و غیره.
بیشتر بخوانید: انتخاب تسمه انتقال نیروی مناسب
بیشتر بخوانید: چگونه می توان یک پمپ وکیوم مناسب انتخاب کرد؟
