دستکش‌ها، تجهیزاتی حفاظتی هستند که هدف آن‌ها پوشاندن و محافظت از دستان اپراتور است.
دستکش‌ها، کاربردهای صنعتی بسیاری دارند: جا به جایی و حمل مواد، حفاظت دمایی، حفاظت در برابر سرما، دی‌الکتریک و مواد شیمیایی، بریدگی و غیره.
ویژگی‌های دستکش‌ها، مرتبط با موادی است که از آن‌ها ساخته می‌شوند. مواد و متریال استفاده شده به کاری که قرار است انجام شود بستگی دارد: دستکش‌های ضخیم چرمی برای حمل و جا به جایی مواد؛ پارچه‌ای ضخیم یا دستکش‌های کولار (نوعی الیاف) برای کار در محیطی که دما بالاست؛ دستکش‌های لاتکس، PVC و نیتریل برای آزمایشگاه‌ها و صنایع شیمیایی؛ دستکش‌های توری فلزی برای جلوگیری از بریده شدن دست‌ها و غیره.
قبل از آن که دستکش‌های حفاظتی را انتخاب کنید، مهم است که اطمینان حاصل کنید نسبت به فرآورده‌هایی که می‌خواهید جا به جا کنید مقاوم هستند و با فعالیتی که می‌خواهید عملی کنید سازگار هستند و همچنین راحت هستند و گواهی استانداردهای مناسب را دارند.
دستکش حفاظتی Ansell
چطور دستکش‌های حفاظتی مناسب را انتخاب کنیم؟
در محیطی صنعتی، ممکن است کارگران و اپراتورها با ریسک‌ها و خطراتی مختلف روبرو شوند:
- ریسک‌های مکانیکی (له و خُرد شدن، بریده شدن، سوراخ شدن).
- ریسک‌های دمایی (گرما، سرما).
- ریسک‌های شیمیایی (جا به جایی و حمل مواد شیمیایی خالص و ترکیبی).
- ریسک‌های برقی (برق گرفتگی خفیف، قوس الکتریکی، برق گرفتگی منجر به مرگ).
فعالیت‌ها و زمان تماس را شناسایی کنید
دستکش‌هایی که انتخاب می‌کنید، کاملا به فعالیتی که قرار است انجام بدهید بستگی دارد. آیا قرار است با موادی خطرناک در تماس باشید؟ این مواد خیس است یا روغنی؟
دستکش‌هایی که انتخاب می‌کنید همچنین به نوع مواد خطرناک هم بستگی دارد. این تماس درازمدت است یا کوتاه‌مدت؟ قرار است دستکش‌های شما کامل یا نسبتا، در موادی خطرناک غوطه‌ور شوند؟ کدام بخش از بدن باید محافظت شود (دست‌ها، مچ‌ها، بازوها)؟
دستکش‌های کوتاه برای مواقعی مناسب هستند که مقدار کمی مواد به دست‌ها می‌پاشد اما اگر قرار است دستکش‌ها کاملا غوطه‌ور شوند، دستکش‌هایی بلندتر از عمق غوطه‌وری انتخاب کنید.
راحتی اپراتور را در نظر بگیرید
کاربری که دستکش‌ها را به دست می‌کند، باید احساس راحتی کند، دستکش‌ها نباید بیش از حد بزرگ یا کوچک باشند تا کاربر به راحتی کار خود را انجام بدهد و دستکش‌ها مزاحم کار او نشوند. به راهنمای سایزهایی که توسط تولیدکنندگان دستکش ارائه می‌شود مراجعه کنید تا ابعاد مناسب دستکش را انتخاب کنید.
حواستان به آلرژی و حساسیت برخی افراد به لاتکس باشید، این آلرژی رو به افزایش است. جایگزین مناسب لاتکس، جنس نیتریل است.
در آخر، دست‌ها ممکن است داخل دستکش‌ها عرق کنند و باعث ناراحتی اپراتور شوند. برای کاهش اثر تعریق، می‌توانید زیر دستکش‌های حفاظتی خود، دستکش‌های پنبه‌ای بپوشید.
انواع مختلف دستکش‌های حفاظتی
انواع مختلف دستکش‌های حفاظتی که باید پوشیده شود، به ریسک و خطری که اپراتور با آن رو به رو می‌شود بستگی دارد.
دستکش‌های ضد بریدگی MAPA
دستکش‌های حفاظتی مکانیکی
٭ سازگار با استاندارد EN 388 هستند.
٭ در برابر خوردگی، بریدگی، پاره شدن و سوراخ شدن مقاوم هستند.
٭ مقاومت معمولا بین ۰ تا ۴ است. هر چقدر این امتیاز بالاتر باشد، سطح مقاومت بالاتر است.
٭ این نوع دستکش‌های حفاظتی، حدود ۸۰ درصد از بازار را شامل می‌شوند.
دستکش‌های حفاظتی شیمیایی UVEX
دستکش‌های حفاظتی شیمیایی
٭ با استاندارد EN 374 سازگار هستند.
٭ در برابر نفوذ مواد شیمیایی (متانول، سدیم هیدروکسید یا سود سوزآور، اسید سولفوریک و غیره) مقاوم هستند.
دستکش‌های مقاوم گرمایشی جوشکاری ESAB
دستکش‌های مقاومتی دمایی (گرما و آتش)
٭ با استاندارد EN 407 سازگار هستند.
٭ ضد آتش هستند و از کاربر در برابر برخورد با گرما، گرمای همرفت، گرمای تابشی و فلز ذوب شده محافظت می‌کنند.
دستکش‌های مقاوم در برابر سرمای شدید ROSTAING
دستکش‌های مقاومتی دمایی (سرما)
٭ با استاندارد EN 511 سازگار هستند.
٭ در برابر سرمای همرفت و سرمای تماسی مقاوم بوده و ضد آب هستند.
دستکش‌های حفاظتی عایق الکتریکی CATU
دستکش‌های حفاظتی الکتریکی
٭ با استاندارد EN 60903 سازگار هستند.
٭ این دستکش‌های عایق در برابر شوک الکتریکی و انفجار قوس الکتریکی در فعالیت‌های مرتبط با ولتاژ، از کاربر محافظت می‌کنند.
٭ این دستکش‌ها معمولا از جنس لاستیک طبیعی ساخته می‌شوند.
بیشتر بخوانید: انتخاب سنسور سطح مناسب
بیشتر بخوانید: انتخاب کمپرسور خنک‌کننده مناسب
باید چه مواد و متریالی برای دستکش‌های حفاظتی خود انتخاب کنیم؟
هیچ جنس دستکشی نمی‌تواند از شما در برابر انواع مختلف مواد خطرناک و مضر محافظت کند، اینجا ۱۶ نوع دستکش به شما معرفی می‌کنیم و ویژگی‌های هر یک را (مزایا و معایب) را توضیح می‌دهیم و بررسی می‌کنیم که در چه مواردی می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
دستکش‌های پنبه‌ای و پارچه‌ای
- این نوع دستکش‌ها، رایج‌ترین نوع دستکش‌ها برای کارهای عمومی است.
- سطح حفاظتی این دستکش‌ها بالا نیست (لایه نازک).
- عموما برای محافظت در برابر خط و خش‌های کوچک کاربرد دارند، اما در برابر بریده شدن و سوختگی مقاومتی ندارند.
- از این دستکش‌ها می‌توانید زیر دستکش‌های حفاظتی دیگر استفاده کنید تا از تعریق جلوگیری شود.
موارد کاربرد: جا به جایی و حمل اشیای شکننده.
دستکش‌های پارچه‌ای روکش‌دار
- محافظت نسبی در برابر مواد شیمیایی نسبتا غلیظ.
موارد کاربرد: آزمایشگاه.
دستکش‌های توری فلزی
- توری فلزی به پارچه دوخته می‌شود.
- این دستکش‌ها حفاظتی عالی در برابر سوراخ و بریدگی فراهم می‌کنند.
موارد کاربرد: صنایع غذایی و کار با چوب.
دستکش‌های چرمی
- مقاوم در برابر جرقه و گرمای متوسط.
- مقاوم در برابر خطر بریده شدن و خوردگی.
- گریپ و عایق خوب.
- اگر در معرض دمای بالای قرار بگیرند، خشک شده و ترک می‌خورند.
موارد کاربرد: جوشکاری.
دستکش‌های لاتکس
- مقاوم در برابر مواد شیمیایی، روغن، حلال‌ها و میکروب‌ها (میکروارگانسیم‌ها).
- راحت هستند و چابکی عالی برای حرکت فراهم می‌کنند، بنابراین برای انجام کارهای دقیق مناسب هستند.
- بسیار کشسان و مقاوم هستند.
- پودرخورده هستند تا پوشیدن آن‌ها راحت‌تر شود.
- زیست‌تجزیه پذیر هستند.
- چون نازک هستند، در برابر سوراخ شدن و گرما، مقاومتی ندارند.
- به خاطر داشته باشید که افراد زیادی به لاتکس حساسیت دارند.
موارد کاربرد: صنایع غذا، شیمیایی، نفت و پزشکی.
دستکش‌های لاستیک بوتیل
- محافظت در برابر اسیدها (اسید نیتریک، اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک، اسید پراکساید و غیره) و همچنین مایعات را جذب نمی‌کنند.
- مقاوم در برابر گرما و سرما، خوردگی و زنگ زدگی.
موارد کاربرد: صنعت نفت.
دستکش‌های کولار
- بسیار مقاوم و با دوام.
- مقاوم در برابر بریدگی و ساییدگی.
- محفاظت در برابر سرما و گرما.
- ارائه‌ی سطح بالای سیارپذیری و راحتی و در عین حال محکم.
- معمولا زیر یک نوع دستکش زیر استفاده می‌شوند.
موارد کاربرد: انواع صنایع.
دستکش‌های آلومینیومی
- محافظت بازتابی و عایقی.
- ایده‌آل برای کار در تماس با گرما، چون در برابر گرما تا ۱۰۰۰ درجه سلسیوس مقاوم هستند.
موارد کاربرد: جوشکاری، کوره و ذوب، آزمایشگاه.
دستکش‌های وینیل
- مناسب برای مواد و متریال غیرخطرناک.
- دارای ویژگی‌های آنتی استاتیک.
- کمی پودرخورده برای پوشیدن بهتر.
- ارزان‌قیمت.
- مقاومت و دوام کمتر.
موارد کاربرد: صنعت غذا.
دستکش‌های نیتریل
- ساخته شده از لاستیک مصنوعی و ارائه‌ی جایگزینی مناسب برای لاتکس، در صورت وجود آلرژی.
- محافظت خوب مکانیکی و شیمیایی در برابر حلال‌های کلردار.
- مناسب برای محیط‌های خیس و چرب.
- به شدت ضد آب و مقاومت خوب دمایی (۲۵۰ درجه سلسیوس).
- مقاوم در برابر سوراخ شدن.
- عدم مقاومت در برابر فرآورده‌های کتون و هالوژن.
موارد کاربرد: صنعت شیمیایی، غذا و خودروسازی.
دستکش‌های PVC
- مقاوم در برابر اسید.
- نفوذناپذیر در برابر الکل و مواد شوینده.
- عایق‌کننده هستند.
- ضد آب و غیر قابل نفوذ توسط هوا.
- محافظت آن‌ها در برابر هیدروکربن‌های آروماتیکی و هالوژن‌ها ضعیف است.
موارد کاربرد: صنایع غذا، شیمیایی و نفت.
دستکش‌های نئوپرن
- مقاوم در برابر فرآورده‌های نفتی، سیال هیدرولیک، الکل و اسیدهای ارگانیک.
- انعطاف‌پذیر و راحت.
- تاثیر کمتر در برابر خطرات مکانیکی.
- مقاومت نسبتا کم در برابر حلال‌های آروماتیک.
موارد کاربرد: صنایع خودروسازی، شیمیایی و پاکسازی صنعتی.
دستکش‌های نومکس (Nomex)
- مقاوم در برابر دمای بالا.
- مقاوم در برابر تعداد بسیاری از مواد شیمیایی.
دستکش‌های زتکس (Zetex)
- مقاوم در برابر شعله و جرقه.
دستکش‌های لاستیک ویتون (Viton)
- مقاوم در برابر هیدروکربن‌ها.
دستکش‌های پلی‌اورتان
- مقاوم در برابر خوردگی و پارگی.
چه زمانی بهتر است از دستکش‌های پودرخورده استفاده کنید؟
دستکش‌های پودرخورده معمولا از جنس لاتکس، وینیل یا نیتریل هستند. یک مزیت دیگر هم دارند:
- محدود کردن تعریق.
- راحتی در دست کردن و درآوردن از دست.
موارد کاربرد این نوع دستکش‌ها چیست؟
- دستکش‌های پودرخورده به ویژه مناسب فعالیت‌های آزمایشگاهی و بیمارستانی هستند.
- همچنین برای افرادی که سفارش‌ها را برمی‌دارند و می‌چینند توصیه می‌شوند.
چه زمانی نباید از دستکش‌های پودرخورده استفاده کنید؟
- استفاده از دستکش‌های پودرخورده در صنعت غذا توصیه نمی‌شود چون این پودر که از نشاسته‌ی ذرت ساخته می‌شود، نباید با غذایی که قرار است مصرف شود ترکیب شود.
- همچنین این نوع پودر ممکن است باعث ایجاد آلرژی برای کاربر شود. ایالات متحده آمریکا اخیرا دستکش‌های جراحی پودرخورده را ممنوع کرده است، با این ادعا که باعث مشکلات جدی برای سیستم تنفسی بیماران می‌شود.
بهتر است از دستکش‌های یک بار مصرف استفاده کنیم یا چند بار مصرف؟
دستکش‌های یک بار مصرف
دستکش‌های یک بار مصرف معمولا نازک هستند، بنابراین محافظت و بهداشت مناسبی را ارائه می‌کنند و سطح بالایی از حساسیت و ظرافت و راحتی حرکت را نیز فراهم می‌آورند.
این دستکش‌ها در صورت تماس با مواد شیمیایی نه چندان خطرناک، از دست‌ها محافظت می‌کنند. در نتیجه برای حوزه‌ی پزشکی مناسب هستند چون از هرگونه ریسک انتقال بیولوژیکی و باکتری و میکروبی بین پزشکان و پرستاران با بیماران محافظت می‌کنند.
با این که دستکش‌های لاتکس رایج‌ترین نوع دستکش‌های یک بار مصرف هستند، دستکش‌های نیتریل و وینیل هم مزایای خود را دارند.
دستکش‌های لاتکس
دستکش‌های لاتکس یک بار مصرف Schilling Engineering GmbH
- انعطاف‌پذیر، راحت و سطح بالای حساسیت لمسی.
موارد کاربرد: صنایع غذا و پزشکی.
دستکش‌های وینیل
- مناسب برای استفاده‌های کوتاه و ریسک پایین (بدون تماس با فرآورده‌های خطرناک).
موارد کاربرد: صنعت پزشکی.
دستکش‌های نیتریل
- ضد حساسیت و مقاوم در برابر نفت و فرآورده‌های نفتی.
موارد کاربرد: صنایع غذا و الکترونیک.
دستکش‌هایی با قابلیت استفاده مجدد
دستکش‌هایی با قابلیت استفاده مجدد معمولا ضخیم‌تر از دستکش‌های یک بار مصرف هستند و در نتیجه مقاومت بهتری از نظر شیمیایی و مکانیکی فراهم می‌کنند. در برابر سیالات و فرآورده‌های خطرناک مقاوم هستند و در نتیجه باید نسبت به دستکش‌های یک بار مصرف، در اولویت باشند اگر کاربرد مورد نظر شما، شامل حمل و جا به جایی فرآورده‌ها و سیالات خطرناک می‌شود. از طرف دیگر، این دستکش‌ها ضخیم‌تر هستند، در نتیجه نسبت به دستکش‌های یک بار مصرف، سطح حساسیت لمسی پایین‌تری دارند. بسته به ماده‌ای که قرار است جا به جا یا حمل کنید، باید احتیاط‌های خاصی را رعایت کنید. بعد از تماس با ماده‌ی شیمیایی بسیار فرار (بی‌ثبات)، قبل از استفاده‌ی مجدد، این دستکش‌ها را می‌توان شست و در دمای اتاق خشک کرد. قبل از استفاده مجدد از دستکش‌ها، بررسی کنید و مطمئن شوید که آسیب ندیده باشند.
بعد از تماس با یک ماده شیمیایی غیر فرار، ضد عفونی کردن سخت است. برخی از انواع اسیدها ممکن است پتانسیل بالای تخریب داشته باشند. در این حالت، به شدت توصیه می‌شود که دوباره از دستکش‌ها استفاده نکنید.
دسته‌بندی‌های مختلف دستکش‌های حفاظتی
بر اساس دستورالعمل‌های CEE/89/686 و CEE 93/69، دستکش‌های حفاظتی به سه دسته‌بندی (کلاس) تقسیم می‌شوند، که هر یک بر اساس سطح ریسک است.
دسته‌بندی ۱
این دستکش‌ها در برابر ریسک‌های حداقل محافظت می‌کنند، همچون دستکش‌های یک بار مصرف.
استاندارد EN 420:2003 حاکم بر این دسته‌بندی است.
دسته‌بندی ۲
این دستکش‌ها در برابر ریسک‌های حداقل محافظت می‌کنند، همچون دستکش‌های یک بار مصرف.
بسته به ریسک‌ها، استاندارد EN 420:2003 اعمال می‌شود، البته استانداردهای دیگر نیز اضافه می‌شوند:
- دستکش‌هایی برای ریسک‌های مکانیکی (EN 388:2003).
- دستکش‌هایی برای سرما (EN 511:2006).
- دستکش‌هایی برای ریسک‌های دمایی (EN 407:2004).
دسته‌بندی ۳
این دستکش‌ها در برابر ریسک‌های بزرگ محافظت می‌کنند، همچون خطرات شیمیایی.
بیشتر بخوانید: انتخاب جک پالت مناسب
بیشتر بخوانید: انتخاب یک پرس بریک مناسب
بیشتر بخوانید: انتخاب گیربکس کاهنده‌ی مناسب
