کلاه‌های ایمنی، تجهیزات محافظتی و ایمنی شخصی هستند که با این هدف طراحی شده‌اند که از بخش بالایی سر کارگران و کارکنان، در برابر اشیای در حال افتادن یا در حال پرواز، ضربه، سوختگی و خطرات برقی محافظت کنند. در صنایع ساخت و ساز و معدن، کارگران حتما باید کلاه ایمنی داشته باشند.
کلاه ایمنی به شکلی طراحی شده که در برابر سوراخ شدن، آب و آتش مقاومت کند. انرژی ضربه‌ی وارده را هم می‌گیرند. کلاه‌های ایمنی قابل تنظیم هستند و برای اطمینان از این که بهترین محافظت را ارائه می‌کنند، باید کاملا روی سر کارگر محکم شوند.
کلاه‌های ایمنی از متریال و جنس‌های مختلفی ساخته می‌شود، مانند پلاستیک و فلزات سبک (همچون آلومینیوم).
چطور یک کلاه ایمنی انتخاب کنیم؟
کلاه ایمنی ساخت و ساز Productos Climax
موقع انتخاب کلاه ایمنی، مهم است که چندین عامل را در نظر بگیرید.
الزامی است که اول تعیین کنید که می‌خواهید کارگران چه فعالیتی انجام دهند و همچنین محدودیت‌ها و خطرات این فعالیت که باید پوشش داده شود، شامل چه مواردی می‌شود. سطح محافظت مورد نیاز از یک کلاه ایمنی، بر اساس فعالیت مورد نظر، متفاوت است. به طور مثال، نمی‌توان از یک کلاه ایمنی مخصوص ساخت و ساز، برای کارهای جنگل‌داری استفاده کرد، چون میزان محافظت یکسانی را فراهم نمی‌آورند.
نوع محافظتی که انتخاب می‌کنید، بستگی به مطالعه‌ی تصادف‌شناسی یک فعالیت دارد (تاثیر UV بر پلاستیک، حضور یا عدم حضور بند چانه (چین‌استرپ)، افزودن محافظت شنوایی یا یک کلاه خنک‌کننده برای زمانی که زیر آفتاب داغ کار می‌کنند و غیره).
محیط پیرامون سر کارگر و راحتی استفاده از کلاه ایمنی نیز باید در نظر گرفته شود.
همچنین مهم است بدانید که لازم است یک شخص، کلاه ایمنی را به چه مدتی به سر داشته باشد. اگر این مدت کوتاه است، یک کلاه ایمنی سخت انتخاب خوبی است چون به سر کردن و برداشتن آن آسان است. اما اگر زمان استفاده از کلاه ایمنی طولانی است، باید سبک بودن کلاه را نیز در نظر بگیرید. یک کلاه ایمنی با عملکرد بالا، انتخاب مطلوبی است.
در نهایت، مهم است که به استانداردها و مقررات کشور و منطقه‌ی خود توجه کنید.
انواع مختلف کلاه‌های ایمنی
انواع مختلف کلاه ایمنی وجود دارد و هر یک برای کاربردی خاص طراحی شده است. توجه کنید که تمام کلاه‌های ایمنی، سطح یکسانی از محافظت و ایمنی را ارائه نمی‌کنند، بنابراین حتما کلاهی را انتخاب کنید که به شکل خاص، برای کاربرد مورد نظر شما طراحی شده است.
در جدول زیر به شکل خلاصه، نوع کلاه ایمنی و کاربرد هر یک، سطح محافظت و همچنین استانداردهای قابل اعمال (بعدها در مورد استانداردها مفصل صحبت می‌کنیم) و لوازم جانبی موجود، ذکر شده است.
| کلاه ایمنی | سطح محافظت | لوازم جانبی | کاربردها | استانداردهای قابل اعمال |
| بامپ کپ
(Bump cap) |
مقاوم در برابر ضربات نور که می‌تواند منجر به آسیب سطحی شود.
نامناسب برای مواقعی که اشیا سقوط می‌کنند یا با سرعت به پرواز درمی‌آیند. |
می‌توان یک نور LED به آن متصل کرد. | استفاده ابتدایی در محیط صنعتی بدون ریسک قابل توجه (لوله‌کشی، نگهداری و تعمیر).
صنعت غذای کشاورزی، چون حذف آلودگی و ضدعفونی کردن آن ساده است. |
EN 812 |
| کلاه ایمنی
برای استفاده عمومی |
مقاوم در برابر اشیای در حال سقوط. | یک کاور همراه آن وجود دارد (تا جلوی برخورد اشیا را بگیرد) و یک لبه هم دارد (جذب ضربه).
همچنین برای حفاظت بیشتر، یک بند گردن و بند چانه قابل تنظیم دارد. می‌توان انواع دیگر محافظت را نیز به آن افزود (برای شنوایی، متریال‌های خورنده، دمای بالای و …) |
سایت‌های کاری
ساخت و ساز. |
EN 397 |
| کلاه ایمنی
با عملکرد بالا |
مقاومت بالا در برابر اشیای در حال سقوط و سوراخ شدن کلاه توسط اشیای تیز. | کاور
لبه بند چانه بند گردن |
کارهای پرخطر | EN 14052 |
| کلاه ایمنی برقکاری | مقاومت بالا در برابر جریان برق (تا ۴۴۰ ولت، زمان در معرض قرار گرفتن باید کوتاه باشد). | کاور
لبه بند چانه بند گردن |
کار در محیط‌هایی که خطرات برق و الکتریسیته وجود دارد. |
EN 50365 EN 397 |
| کلاه ایمنی جنگل‌داری | مقاومت در برابر اشیای در حال پرواز و چوب در حال سقوط. | ویزور (برای محافظت از چشم).
محافظ گوش ضد صدا (برای محافظت از شنوایی). |
کارهای چوب‌بری و درخت‌بری. |
بیشتر بخوانید: راهنمای انتخاب چرخ صنعتی (Caster)
بیشتر بخوانید: انتخاب باتری مناسب
بخش‌های مختلف کلاه ایمنی
یک کلاه ایمنی از سه بخش تشکیل می‌شود:
٭ پوشش (بخش بیرونی) که از سر در برابر ضربه مقاومت می‌کند.
٭ هارنس (بخش داخلی) که شدت ضربه را می‌گیرد.
٭ بند چانه که یک بند قابل تنظیم زیر چانه است و کلاه ایمنی را روی سر نگه می‌دارد. اگر حرکات تکراری انجام می‌دهید، این بند مفید است.
برخی کلاه‌های ایمنی، همچون کلاه‌های ساخت و ساز را می‌توان به لبه‌ی داخلی مجهز کرد (از جنس پارچه یا پلاستیک) تا راحتی بیشتری برای کاربر فراهم شود.
همچنین کلاه‌های ایمنی از متریال‌های مختلف ساخته می‌شوند. این سه متریال محکم و مقاوم هستند:
٭ پلی‌اتلین: ۵۰ درصد کلاه‌های ایمنی که فروخته می‌شوند، از جنس پلی‌اتلین هستند.
٭ آلومینیوم.
٭ فایبرگلاس: مزیت این متریال، سبک‌وزن بودن آن است.
استانداردهای اروپایی کلاه ایمنی
بسته به کشور و منطقه‌ی جغرافیایی، استانداردها و مقررات مختلفی برای کلاه‌های ایمنی وجود دارد.
در اروپا، کلاه ایمنی حتما باید تاییدیه‌ی CE داشته باشد. چهار استاندارد مورد استفاده است و چارچوبی چهار سطحی از محافظت فراهم می‌آورد.
استاندارد EN 397
٭ این استاندارد برای کلاه‌های ایمنی پر استفاده است.
٭ باید در برابر ضربه، سوراخ شدن و اشتعال‌پذیری مقاوم باشد.
٭ لوازم جانبی کلاه ایمنی (هارنس، بند چانه و …) هم باید این استاندارد را رعایت کنند.
استاندارد EN 14052
٭ این استاندارد برای کلاه‌های ایمنی با عملکرد بالا است.
٭ این استاندارد مخصوص کاربردهای صنعتی است: این استاندارد مقاومت بالا در برابر ضربه، همچون ضربه از کنار، اشیای تیز و دمای بالا را تضمین می‌کند.
٭ این استاندارد شامل یک بند چانه می‌شود.
استاندارد EN 812
٭ این استاندارد برای بامپ‌کپ‌هاست.
٭ باید در برابر ضربه و سوراخ شدن، مقاوم باشد.
٭ این استاندارد شامل بند چانه می‌شود.
٭ نیازمندی‌های انتخابی نیز برای این استاندارد وجود دارد (مقاوم در برابر دمای به شدت پایین، شعله، تست الکتریکی و غیره).
استاندارد EN 50365
٭ این استاندارد برای کلاه‌های ایمنی عایق الکتریکی برای عملیات ولتاژ پایین است.
٭ محافظت جریان کوتاه مدت فراهم می‌آورد (۴۴۰ ولت AC).
٭ همچنین محافظت در برابر ولتاژ ۱۰۰۰ V AC و ۱۵۰۰ V DC فراهم می‌کند.
کلاس‌های محافظت در آمریکای شمالی
در ایالات متحده آمریکا، استفاده از کلاه‌های ایمنی بر اساس استاندارد ANSI / ISEA Z89 است. در کانادا استاندارد CSA Z94.1-2005 مورد استفاده است.
بر اساس این استانداردها، ما به انواع کلاه‌های ایمنی (سطح محافظت در برابر ضربه) و کلاس‌های محافظت (درجه‌ی عملکرد الکتریکی) ارجاع می‌دهیم.
انواع کلاه‌های ایمنی:
نوع ۱: شامل کلاه‌های ایمنی می‌شود که در برابر ضربه به بالای سر مقاوم هستند.
نوع ۲: شامل کلاه‌های ایمنی می‌شود که در برابر ضربه به بالا و کناره‌های سر مقاوم هستند.
کلاس‌های کلاه‌های ایمنی
بر اساس استانداردهای آمریکایی و کانادایی ذکر شده، کلاه‌های ایمنی به سه کلاس محافظتی تقسیم می‌شوند: کلاس C، کلاس G و کلاس E.
کلاس C (درایور): شامل کلاه‌هایی می‌شود که محافظت الکتریکی فراهم نمی‌کنند. از طرفی این کلاه‌های ایمنی قابلیت تنفس و تهویه‌ی عالی دارند.
کلاس G (عمومی): شامل کلاه‌های ایمنی رایج می‌شود که در برابر ولتاژ تا سقف ۲۲۰۰ ولت مقاوم هستند.
کلاس E (الکتریکی): شامل کلاه‌هایی ایمنی می‌شود که که در برابر ولتاژ بالا مقاوم هستند، تا سقف ۲۰ هزار ولت.
بیشتر بخوانید: سنسور فشار چیست؟ چگونه سنسور فشار مناسب انتخاب کنیم؟
بیشتر بخوانید: انتخاب موتور الکتریکی مناسب
